Obrazki z przeszłości, część 12.

Daromiła Wąsowska-Tomawska

PROBOSZCZ LUDZI BIEDNYCH I MŁODE POLKI W SZAMOTUŁACH

Urodzony w Sierakowie Narcyz Putz (1877-1942), po studiach teologicznych w Poznaniu i Gnieźnie, przyjął w roku 1901 święcenia kapłańskie. Od roku 1925 do wybuchu wojny był proboszczem parafii św. Wojciecha. Przyczynił się do powstania w Poznaniu nowych parafii w dzielnicach: Winiary, Naramowice i Sołacz. Pracował w różnych miastach powiatu wielkopolskiego.

Podczas Powstania Wielkopolskiego włączył się w działania niepodległościowe. Sam z fuzją myśliwską na ramieniu prowadził Powstańców swojej parafii na Inowrocław. Po odzyskaniu niepodległości ks. Narcyz Putz nadal czynnie uczestniczy w życiu społecznym i politycznym. W Poznaniu współpracuje z organizacjami charytatywnymi Caritas, Polski Czerwony Krzyż. Należy do komitetu do Spraw Bezrobocia na miasto Poznań. W parafii św. Wojciecha powołuje Towarzystwo św. Wincentego à Paulo dla mężczyzn i kobiet zajmujące się biedą poznańską. Nazwany jest proboszczem ludzi biednych. Zajmuje się również pracą redaktorsko-wydawniczą. W latach 1928-1939 jest redaktorem „Tygodnika Kościelnego Parafii św. Wojciecha”.

Po wkroczeniu Niemców do Polski zostaje uwięziony i osadzony 3 listopada 1939 roku w Forcie VII w Poznaniu. Tutaj poddawany jest torturom fizycznym i moralnym. Jest przewodnikiem duchowym dla współwięźniów. Wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, potem Gusen i znowu Dachau, nie traci pogody ducha, zagrzewa innych do wytrwania. Na skutek wyziębienia organizmu umiera w roku 1942 w Dachau na zapalenie płuc.

Pamiątka ze zjazdu kół śpiewaczych w Kaźmierzu, 17 czerwca 1932 r. Pierwsza z lewej – Leontyna Kruszona, po mężu Wąsowska

Od października 1903 do maja 1913 roku ksiądz Narcyz Putz był wikariuszem w Szamotułach. Brał aktywny udział w pracach pozakościelnych. Był współzałożycielem Spółdzielni „Rolnik”, inicjatorem powstania i pierwszym prezesem chóru „Lutnia”, angażował się w prace powstających związków zawodowych, mocno wspierał polskiego kandydata w wyborach do parlamentu pruskiego. W roku 1909 w Szamotułach ks. Narcyz Putz czytał wiersze w czasie spotkania poświęconego 100-leciu urodzin Juliusza Słowackiego. Policja pruska dopatrzyła się nieprawidłowości i ukarała go grzywną. Działał również w Towarzystwie Czytelni Ludowych. Wspierał ubogą uczącą się młodzież, organizował dla niej kolonie letnie. Dużo czasu poświęcał młodzieży zrzeszonej w organizacjach kościelnych.

Był patronem Towarzystwa Kobiet „Oświata”, zatrudnionych w handlu i konfekcji. W roku 1927 powołał do życia KSMM ‒ Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej, które liczyło 50 członków. W tym samym roku 1927 założył Stowarzyszenie Młodych Polek. Pod jego patronatem organizowane były lekcje śpiewu, wystawiano sztuki amatorskie, urządzano wycieczki i gry sportowe.

Ksiądz prymas August Hlond mianował księdza Narcyza Putza patronem powstałego Okręgu Poznańskiego Związku Młodych Polek. Po reorganizacji tego ruchu w roku 1934 został asystentem kościelnym Okręgu Poznańskiego KSMŻ – Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej. Wiele uwagi poświęcał wychowaniu fizycznemu młodzieży. Organizował dla nich zawody sportowe.

Wśród innych polskich męczenników II wojny światowej w 1999 roku papież Jan Paweł II wyniósł na ołtarze również księdza Narcyza Putza.