Andrzej J. Nowak

Domy szamotulskiego Rynku

Dom mojego dzieciństwa, Rynek 6

Część 1

Dom ten miał przed wojną numer 36. Stara numeracja obowiązywała aż do lat pięćdziesiątych, kiedy to szamotulski rynek był „Placem Walki Młodych”. Urodziłem się w tym domu – w mieszkaniu na drugim piętrze, w oficynie, w pokoju z balkonem wychodzącym na Planty, bo tak częściej mówiło się wtedy o parku Sobieskiego.

Budynek powstał w końcu XIX wieku i funkcjonował bez większych zmian przez około 100 lat. Wcześniej stał w tym miejscu zapewne mały parterowy domek ze stromym dachem i użytkowym poddaszem (tylko kilka takich domów zachowało się w szamotulskim rynku do dziś). Dom nr 6 ma część frontową, usytuowaną od strony Rynku, i oficynę biegnącą wzdłuż granicy z sąsiednią parcelą należącą do Banku Spółdzielczego. Dawniej były w nim trzy mieszkania. Zajmowały cały poziom kondygnacji – część frontową i oficynę. Miały, mniej więcej, taki sam rozkład. Po wojnie dom przejęło państwo, a mieszkania podzielono na mniejsze. W 1989 roku cały budynek został gruntownie przebudowany.

Zachodnia Pierzeja Rynku w okresie 1913-1918. Pocztówka ze zbiorów Muzeum – Zamek Górków

Zachodnia pierzeja Rynku około 1903 r., po lewej stronie dom o dzisiejszym numerze 6, wówczas własność rodziny Bernsteinów. Bracia Bernsteinowie prowadzili drukarnię i byli wydawcami lokalnej gazety. Pocztówka ze zbiorów Biblioteki Głównej UAM

Południowa pierzeja Rynku, w oddali dom Bernsteinów, około 1903 r. Pocztówka ze zbiorów Muzeum – Zamku Górków

Zaprzysiężenie Straży Ludowej, 18 maja 1919 r. Zdjęcie ze zbiorów Barbary Piekarzewskiej

Część frontowa jest dwupiętrowa. Ma dwuspadowy, drewniany, pokryty papą dach. Najprawdopodobniej ze względu na wysoki poziom wód gruntowych parter domu został podniesiony powyżej poziomu Rynku o około 1,5 m, co pozwoliło na wykonanie „sklepu” (piwnicy) pod całym budynkiem. Na parter, do głównego wejścia, wchodzi się z Rynku po schodach. Przed ostatnią przebudową były to metalowo-drewniane schodki. W dzieciństwie przesiadywaliśmy z kolegami na tych schodkach, obserwując rynkowe życie. Rynek był „salonem” naszego miasta i działo się tam wiele fascynujących rzeczy! Po podobnych schodkach wchodziło się obok do sklepiku papierniczego panien Tomaszewskich.

Za drzwiami głównego wejścia do budynku była długa sień przedzielona dwuskrzydłowymi, wahadłowymi, drzwiami. Sień prowadziła do głównej, frontowej, klatki schodowej i do mieszkań na pierwszym i drugim piętrze. Schody były drewniane – solidne i eleganckie. Obok klatki schodowej było przejście na podwórze i wejście do mieszkania i sklepiku panien Tomaszewskich.

Rys. Andrzej J. Nowak.

Historię o balonie wypuszczonym z balkonu kamienicy można przeczytać pod linkiem http://regionszamotulski.pl/balon-nad-szamotulami-wspomnienie-andrzeja-nowaka/

W latach 1905-1910, kiedy w Szamotułach zbudowano wodociągi i sieć kanalizacyjną, od strony podwórza do głównej klatki schodowej dobudowano pomieszczenia sanitarne dostępne z podestów schodowych na półpiętrach. Były w nich żeliwne zlewy z zimną wodą i muszle klozetowe. W mieszkaniach urządzono łazienki, a także doprowadzono bieżącą wodę do kuchni usytuowanych w oficynie i do pralni w piwnicy.

Na pierwszym i drugim piętrze, od strony podwórza, były balkony. Miały południowo-zachodnią wystawę. Z balkonu mieszkania na drugim piętrze, które zajmowała moja rodzina, był piękny widok na Planty i okoliczne łąki – aż do toru kolejowego. To było cudowne miejsce. Balustrada balkonowa miała w górnej części korytka na kwiaty. Moja Babcia sadziła w tych korytkach groszek pachnący i pomarańczowo-żółte „kacze pyszczki” (nasturcje), licznie odwiedzane przez motyle bielinki kapustniki. Ich gąsienice żerowały na liściach nasturcji. Podziurawione liście wyglądały potem jak zielony ser szwajcarski. W dolnej części balustrady Babcia ustawiła dodatkowe korytka, w których uprawiała pomidory. Do dziś pamiętam niezrównany smak i zapach tych „domowych” pomidorów, które się świetnie czuły na słonecznym balkonie.

Na balkonie. Jadwiga Iwaszkiewiczowa z prawnuczką Beatką, 1973 r. Zdjęcie ze zbiorów rodziny

Bardzo lubiłem z wysokości balkonu obserwować podwórkowe życie. Z wczesnego dzieciństwa mam w pamięci obraz jak z filmu Felliniego: w pełnym słońcu na linkach przeciągniętych w poprzek podwórza sąsiadki rozwieszają pranie. Pochylają się nad koszem z bielizną, wyjmują prześcieradła i powłoczki. Mocują je klamerkami do linek. Wiejący wiatr przeszkadza im w pracy. Wydyma rozwieszaną pościel niczym żagle na morzu. W pełnym słońcu biel pościeli bije w oczy. Mokre pranie przykleja się do pochylonych sylwetek, uwypuklając rzeźbiarsko rubensowskie kształty kobiet…

Na zachodniej ścianie dobudówki z sanitariatami, na wysokości pierwszego piętra, zawieszone były dwie duże, pomalowane na zielono, budki dla szpaków. Każdego roku na wiosnę obserwowaliśmy walki szpaków z wróblami, które zajmowały opuszczane zimą przez głównych lokatorów domki. Po uporaniu się z dzikimi lokatorami szpaki czyściły gruntownie swoje domostwa. Później, kiedy wychowywały już swoje potomstwo, też bardzo dbały o czystość. Aby nie brudzić odchodami wnętrza domków, młode ptaki wystawiały na zewnątrz przez otwór wejściowy swoje ogonki, a rodzice dziobami odbierali ich odchody prosto spod ogona i wyrzucali na zewnątrz. Podczas prac ręcznych w szkole budowaliśmy mniejsze budki – dla wróbli. Mój brat Bohdan zbudował też specjalną budkę dla jerzyków, czym wyprzedził o kilkadziesiąt lat dzisiejszą modę na budowanie takich budek na wielkomiejskich osiedlach Poznania. Budka miała kształt poziomego prostopadłościanu ze szparą zamiast okrągłego otworu tak, aby jerzyki mogły do niej wlatywać z rozpostartymi skrzydłami.

Rys. Andrzej J. Nowak

Pod dachem o drewnianej konstrukcji była „góra” (strych), wykorzystywana do suszenia prania. Była doświetlona i przewietrzana małymi okienkami umieszczonymi tuż nad podłogą. Tymi okienkami wprowadzały się co jakiś czas na strych gołębie. Były utrapieniem gospodyń domowych. Brudziły odchodami suszące się pranie. Góra służyła też jako rupieciarnia. W wydzielonych komórkach lokatorzy przechowywali stare meble i niepotrzebne sprzęty.

W oficynie były drugie, kuchenne, schody wychodzące na podwórze. Kuchenne schody były z surowych desek. Co tydzień gosposia państwa Żuromskich szorowała je i wiejskim zwyczajem posypywała żółtym piaskiem. Ściany oficyny miały grubość jednej cegły. Okna kuchni, klatki schodowej i pokoiku za tą klatką były drewniane, pojedyncze (typu krosnowego). Zimą ściany i okna przemarzały. Na szybach okien mróz malował fantastyczne kwiaty. Aby woda nie zamarzła w rurach, trzeba byłą ją zimą spuszczać z instalacji na noc. Pilnował tego pan Maryś (Marian Żuromski). Oficyna miała bardzo niskie poddasze przykryte jednospadowym drewnianym dachem krytym papą. Z poddasza można było wyjść na dach przez obity blachą wyłaz. Korzystał z niego kominiarz. Kiedy przychodził, aby wyczyścić kominy z sadzy, już z daleka wołał: komiiiiiniarz! komiiiiiniarz! Pamiętam popłoch, jaki wywoływało jego przeciągłe nawoływanie. Gospodynie gasiły ogień w kuchennych piecach i zamykały fajerki. W końcowej części poddasza mój ojciec urządził gołębnik. Do gołębnika co jakiś czas wprowadzały dzikie lokatorki – kawki, które prowadziły nieustanne wojny z prawowitymi lokatorami.

Do oficyny od strony zachodniej przylegał parterowy domek warsztatu stolarskiego Franciszka Tylla. Warsztat miał poddasze, służące do suszenia desek. Za warsztatem stolarz zbudował drewnianą szopę na drewno, pod którą był murowany śmietnik.

Szamotuły, 09.03.2024

Plan sytuacyjny

Pocztówka z lat 60.

1977 r. Zdjęcie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego

Wygląd współczesny, marzec 2023 r.

Na balkonie. Barbara Nowakowa z domu Iwaszkiewicz z Andrzejem. Zdjęcie ze zbiorów rodziny

Na balkonie. Irena Iwaszkiewiczowa z wnukiem Andrzejem Nowakiem. Zdjęcie ze zbiorów rodziny

Widok od ul. Kapłańskiej

Zdjęcie Łukasz Wlazik, 2020 r.

Inne teksty Andrzeja J. Nowaka:

http://regionszamotulski.pl/andrzej-nowak-dom-stanislawy-burzynskiej-rynek-nr-5/

http://regionszamotulski.pl/andrzej-nowak-szamotulscy-hollaendrowie/

http://regionszamotulski.pl/andrzej-j-nowak-norman-sherran-w-poszukiwaniu-korzeni/

http://regionszamotulski.pl/wspomnienia-ermy-lewinsohn-corki-szamotulskiego-piekarza/

Andrzej J. Nowak

Urodzony w Szamotułach. Architekt, którego wiele projektów zrealizowano za granicą. Dawny wieloletni główny architekt wojewódzki, jeden ze współzałożycieli Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. ks. Piotra Skargi.

Hubert Odwrot spełnia swe marzenia

Spełniliście w 2021 r. jakieś swoje marzenie? Hubert Odwrot, szamotulanin z pochodzenia, przebiegł kolejne maratony na kilku kontynentach, napisał i wydał książkę pt. „Obieganie świata”. Bieganie i podróże od kilkunastu lat są jego stylem życia.

Po maturze w Liceum Ogólnokształcącym w Szamotułach studiował historię na UAM. Rozpoczął pracę jako nauczyciel w jednej ze szkół w Trzciance, wkrótce jednak postanowił zmienić branżę. Lata 90. były czasem, kiedy w różnego rodzaju firmach czy rodzących się korporacjach chętnie zatrudniano historyków z wykształcenia, uważano bowiem, że jeśli ktoś dobrze opanował historię, nauczy się wszystkiego. Hubert Odwrot został menedżerem w branży budowlanej.

Po maratonie na Florydzie, styczeń 2020 r.

Najpierw bieganie pojawiło się jako sposób na odreagowanie stresów zawodowych. Bardzo szybko zauważył, że to najlepsze oczyszczenie głowy. 13 lat temu wpadł na pomysł przebiegnięcia maratonu w Poznaniu. Nie miał doświadczenia, nie było wtedy tylu poradników dla biegaczy, czy to w formie książkowej, czy w Internecie.

Po pierwszym maratonie doszedł do wniosku, że to nie może być koniec przygody. Nastąpiły kolejne: w Paryżu, Frankfurcie, na Bornholmie, w Bośni i Hercegowinie… Wtedy Hubert miał już pomysł na przebiegnięcie – o  ile zdrowie pozwoli – 100 maratonów. Potem idea ta została jeszcze doprecyzowana: maraton w każdym kraju europejskim (dotąd w 27) i na wszystkich kontynentach! Stąd wyprawy – na przykład – do Marrakeszu w Maroko, Vancouvcer w Kanadzie, Rio de Janeiro w Brazylii, Sydney w Australii, Dubaju w Emiratach Arabskich, Da Nang w Wietnamie. Śmieje się, że została mu jeszcze Antarktyda. Odbywają się tam dwa maratony rocznie, ale wyprawa ta leży raczej poza zasięgiem możliwości finansowych rodziny Odwrotów. Bo z pasją Huberta utożsamia się żona Anna, która na trasie wspiera męża technicznie, a po biegu razem przez kilka dni intensywnie zwiedzają dany kraj.

To zdjęcie z 2015 r. trafiło na okładkę książki Huberta Odwrota Obieganie świata, Zermatt Marathon, Mistrzostwa Świata w Maratonie Górskim

Najlepszy wynik Hubert Odwrot osiągnął w styczniu 2020 r. podczas maratonu na Florydzie – 2 godz. 58 minut, miał wówczas 48 lat. Do każdego maratonu przygotowuje się od 8 do 14 tygodni, co nie znaczy, że poza tym okresem nie biega. Najtrudniej – oczywiście – jest wyjść z domu. Codziennie przebiega od 10 do 12 km. To taka „porcja”, żeby utrzymać dobrą formę i zresetować się psychicznie. Od kilku lat Hubert Odwrot przewodniczy nieformalnemu klubowi biegaczy Team 3:33 – to ludzie różnych zawodów, którzy razem wyruszają na wyprawy i wzajemnie się wspierają, na początku grudnia wrócili np. z Kolumbii. Dla Huberta był to 74. maraton.

Pasja biegania zmieniła jego widzenie świata. Zetknął się z kompletnie różnymi obliczami islamu, najpierw w Maroko – kraju wielkich kontrastów kulturowych i ekonomicznych, potem w Omanie, gdzie islam zdecydowanie różni się od tego znanego nam z mediów, i w Emiratach Arabskich – świecie blichtru i bogactwa. Oglądał przestrzenie, na których silne piętno odcisnęły stosunkowo niedawne wojny, jak Sarajewo czy Wietnam. Zauroczyła go Australia i bardzo chciałby tam jeszcze wrócić. Za jedno z najpiękniejszych miejsc, które widział, uznaje Tanzanię – to przestrzeń dawnej, prawdziwej Afryki.

W Nairobii, 2017 r.

Każdą z wypraw planują z co najmniej kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Po przyjeździe do danego kraju najpierw jest start w maratonie, to ważne, bo przejście na miejscowe jedzenie, do którego nie jest się przyzwyczajonym, mocno osłabia organizm. Od czasu do czasu Hubert biega też maratony górskie, to biegi zajmujące około 7-8 godzin.

Książka pierwotnie miała powstać dopiero po 100 maratonach. Przyszła jednak pandemia, która najpierw całkowicie zatrzymała, a potem poważnie ograniczyła życie biegowe – imprez jest teraz dużo mniej, wprowadzane są niższe niż dawniej limity liczby uczestników. Hubert Odwrot pomyślał więc, że to najlepszy czas na napisanie książki. Nie jest to fachowa literatura dla biegaczy, bardziej zapis dziejów pewnej przygody, lektura dla tych, którzy pragną zwiedzić świat i potrzebują swego rodzaju świadectwa i zarazem podbudowy historyczno-geograficznej.

Helsinki, kilka godzin biegu w ulewie

Maraton to indywidualna długotrwała walka z własnymi słabościami. To równocześnie sport bardzo społeczny, bo biegacze wzajemnie się wspierają. Odkąd Hubert Odwrot dużo jeździ po świecie, można go uznać za swego rodzaju ambasadora naszego kraju w sporcie biegowym. Często zresztą zabiera ze sobą flagi – flagę polską, a jeszcze częściej inną, do której bardzo jest przywiązany jako historyk i po prostu Wielkopolanin – flagę Powstania Wielkopolskiego.

Agnieszka Krygier-Łączkowska

W Miami na Florydzie

Szamotuły, 31.12.2021

Na straganie – niezwykła seria plakatów Damiana Kłaczkiewicza

Prezentowane plakaty szamotulskiego grafika, autora plakatów wielokrotnie nagradzanych na międzynarodowych wystawach, powstały w ciągu kilku miesięcy: pod koniec 2021 i na początku 2021 r.

Na co dzień plakaty tego autora możemy oglądać na ulicach Szamotuł, Damian Kłaczkiewicz od kilku lat jest bowiem pracownikiem Szamotulskiego Ośrodka Kultury i graficznie opracowuje informacje o wszystkich organizowanych przez SzOK imprezach (na naszym portalu na podstronie Aktualności). Jako artysta wypowiada się wielokrotnie na tematy społeczne, polityczne, zagadnienia związane z ekologią i inne. Specjalnie na nasz portal przygotował serię plakatów Halszka 2020.

Szamotuły, 26.09.2021

Wszystko ma być tak jak dawniej

Janek Wachowiak ma niespełna 26 lat i mówi, że urodził się za późno. Dlaczego? Bo podoba mu się, jak żyło się dawniej i bliskie mu są tradycyjne wartości.

Od kilku już dobrych lat zobaczyć go można w czasie występów Zespołu Folklorystycznego „Szamotuły”. Janek Wachowiak ma w nim stałe miejsce, nie należy do tych, dla których to chwilowa przygoda, a potem idą w życiu w innym kierunku.

W czasie uroczystości dożynkowych w 2018 r. i razem z Mateuszem Łącznym w czasie konkursu „Godejma po naszymu”, 2013 r. (zdjęcie SzOK)

Kontakt z kulturą ludową rozpoczął się od konkursu gwarowego w 2012 roku. Na jednej z lekcji nauczycielka szamotulskiego technikum rolniczego, którego uczniem był wówczas Janek, zachęcała uczniów do udziału w Amatorskim Konkursie Gwarowym „Godejma po naszymu”. Na myśli miała właściwie kolegę Janka, ten jednak nie bardzo miał ochotę na start w konkursie. To Janek zaproponował mu wtedy wspólny występ, do którego zresztą sam przygotował tekst. Gwarę znał wówczas tylko trochę, pewnie jak wszyscy. Tekst pisał, korzystając ze słowników gwarowych, trochę radząc się rodziny. W konkursie w swojej kategorii duet Jan Wachowiak i Mateusz Łączny zajął drugie miejsce. Ten sam sukces Janek i Mateusz powtórzyli rok później, a w 2014 r. wspólnie zwyciężyli. W 2015 r. Janek wystąpił już sam (II miejsce). W pisaniu kolejnych tekstów wspierała go długoletnia tancerka zespołu folklorystycznego – Anna Czerniak, która pilnowała, żeby brzmiały one „po szamotulsku”.

W koncercie laureatów koncertu gwarowego w 2013 r. występowała również grupa tancerzy z zespołu „Szamotuły”. Janek zaczął rozmawiać z tancerkami i te namówiły go, żeby przyszedł na trwający właśnie nabór do zespołu. Tak zaczęła się przygoda z tańcem i pieśniami regionu szamotulskiego, ale nie tylko z nimi, bo zespół ma w swoim repertuarze tańce kurpiowskie, rzeszowskie, krakowiaka, kujawiaka z oberkiem i nasz taniec narodowy – polonez. Pierwszy raz Janek wystąpił z zespołem wiosną 2014 r. w czasie Pokazów Stołów Wielkanocnych.

W Weselu szamotulskim. Przedstawienie wystawione z okazji jubileuszu 75-lecia Zespołu Folklorystycznego „Szamotuły”. Zdjęcie Tomasz Koryl

Szczególnie dużo czasu Janek poświęcał na próby w klasie maturalnej, kiedy ćwiczył nie tylko dwa popołudnia w tygodniu, ale także w soboty – razem z tancerzami seniorami. Maciej Sierpiński, kierownik zespołu, na jubileusz 70-lecia „Szamotuł” przygotowywał wówczas inscenizację Wesela szamotulskiego, dostrzegł w Janku potencjał aktorski i chciał, żeby jak najlepiej przygotował się do roli. 9 maja 2015 r., w trakcie trwania egzaminów maturalnych, Janek zadebiutował w widowisku jako Faktor i w tej roli występuje do dziś.

Występy zespołu wiążą się z licznymi wyjazdami, także zagranicznymi. Janek wraz z zespołem odwiedził w ciągu 5 lat Litwę, Białoruś, Niemcy, Włochy, a także Armenię, Indie, Indonezje, USA i Kamerun.

Dożynki Gminno-Powiatowe w Szamotułach, 2018 r. Zdjęcie Tomasz Koryl

Po gwarze, której znajomość dzięki występom w zespole jeszcze rozwinął, tańcach i piosenkach przyszła kolej na jeszcze jeden element kultury ludowej – haft. W zespole szamotulskim zawsze słyszał, że elementem stroju ludowego, o który trzeba szczególnie dbać, jest czepek – damskie nakrycie głowy. Czepka w żadnym wypadku nie można prać, ponieważ bardzo łatwo może się wtedy zniszczyć, tancerka nie może też w nim zmoknąć, bo czepek straci fason. Mówiono, że zostały już tylko pojedyncze osoby, które potrafią zrobić nowy czepek lub naprawić stary.

Janek miał zawsze w sobie ciekawość, jak coś jest zrobione. Postanowił spróbować własnoręcznie wykonać czepek szamotulski, czyli podjąć się czegoś, czego nie próbowały nawet osoby przez wiele lat związane z zespołem. Anię Czerniak poprosił o pokazanie, jak powstają tiulki, czyli ułożone w drobne karby falbanki okalające czepek. Reszty: wyszywania, łączenia poszczególnych elementów, właściwego krochmalenia i prasowania – nauczył się sam. Pierwsze jego czepki, jeszcze wykonane na łatwiej dostępnym i tańszym sztucznym tiulu, powstały w 2016 r. Dziś Janek ocenia te prace jako nieudane, jednak – kiedy się je ogląda – od razu widać, że ich autor nie wybiera najłatwiejszych rozwiązań: haft na tiulu ma skomplikowany i duży wzór.

W czasie procesji Bożego Ciała w 2017 r. Dziewczynki mają czepki odnowione przez Jana Wachowiaka

Potem zaczął naprawiać stare czepki. Zespół się rozrastał, pojawiła się spora grupa par w wieku dojrzałym, więc potrzebne były czepki, zwłaszcza dla mężatek. Zimą z 2016 na 2017 r. Janek naprawił 12 czepków dla tancerek zespołu. Członkinie zespołu miały dzięki temu w czym wystąpić Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych, odbywających się w ramach Tygodnia Kultury Beskidzkiej. Zespół przywiózł stamtąd nagrodę specjalną.

W ostatnich miesiącach Janek tworzy kolejne nowe czepki i kryzy, już tak, jak trzeba, na naturalnym tiulu. Pierwszy, z pięknym motywem winogron, powstał jesienią 2020 r. w ramach warsztatów Urodzeni w czepku, realizowanych w Szamotulskim Ośrodku Kultury. Halina Krupińska, która sama – krótko po wojnie – nauczyła się szamotulskiego rękodzieła od siostry swojej babci, przekazała swoją wiedzę zespołowi chętnych osób. Janek Wachowiak był w tej kilkunastoosobowej grupie jedynym mężczyzną.

Z Danutą Jedynak. Objazdowa Scena Artystyczna (OSA), 2020 r. Zdjęcie SzOK

Janek nie tylko wykonuje czepki. Szuka tradycyjnych wzorów, ogląda w tym celu stare zdjęcia i obiekty w muzeach, a potem na kartce papieru opracowuje swój wzór. Każde jego dzieło jest zupełnie inne. Do wiosny mają powstać jeszcze trzy kolejne czepki, jeden jest już gotowy. Praca jest niezwykle żmudna, ale Janka to nie odstręcza, liczy się dla niego rezultat. Wyszywa 2-3 godziny dziennie, najczęściej wieczorem, czasem ogląda przy tym seriale w Internecie lub w telewizji. Czepek to wynik miesięcznej pracy!

Takie nietypowe u mężczyzny umiejętności nie wzięły się znikąd. Kiedyś wyszywała mama, babcia robiła na szydełku i szyła, a i sam Janek w przeszłości nieraz już pokazał duże zdolności rękodzielnicze. Nauczył się robić wycinanki (tu inspiracją były dla niego motywy kurpiowskie), co roku tworzy piękną dużą szopkę, która stoi u niego w pokoju. Kiedyś jego szopki wygrywały we wszystkich szkolnych i kościelnych konkursach, teraz są tak duże, że nie da się ich przenieść.

Od wiosny do jesieni na haft nie ma już czasu. Janek w rodzinnym Ostrorogu uprawia truskawki, kilka lat temu założył własną pasiekę: zaczął od 5 uli, teraz ma ich 30. Przy ulach wysiewa tradycyjne kwiaty, głównie słoneczniki, uprawia warzywa w przydomowym ogródku i hoduje kaczki (z krwi jego mama Mirosława gotuje czerninę). Uprawia też ziemię, testuje środki ochrony roślin, lubi wymyślać narzędzia, które ułatwiają mu pracę.

Podoba mu się życie zgodne z naturą – takie jak w Chłopach Reymonta. Do tej książki lubi zresztą wracać i już choćby przez to byłby nietypowym przedstawicielem młodego pokolenia.

Kiedy dowiedział się, że miałby o nim powstać atrykuł, był zdziwiony. Cóż można o mnie napisać? – zapytał. A to taki ciekawy młody człowiek. I taki inny.

Agnieszka Krygier-Łączkowska

Szamotuły, 26.02.2021

Czepki wykonane przez Jana Wachowiaka

Czepek mężatki powstały w ramach warsztatów Urodzeni w czepku

Czepek mężatki, 2021.

Czepki mężatek różnią się od panieńskich wielkością (bardziej zakrywają włosy i dochodzą do uszu). Ozdabiane są dodatkowo przypiętą jedwabnicą, czyli kolorową chustą zwiniętą w rulon, mają jedną tiulkę (falbankę dookoła)

Czepki naprawione przez Jana Wachowiaka