Michał Dachtera

Rys historyczny wsi Bielejewo

Wieś Bielejewo na kartach historii pojawiła się w końcu XIV wieku. Najprawdopodobniej od samego początku nosiła tę samą nazwę co dziś, choć na samym początku w dokumentach znajdujemy różne jej zapisy:  Belegewo (1397, 1399), Beleywo (1404), Byeleyewo (1411), Byelyeyewo (1499), Byeleyowo (1508).

Pierwsza wzmianka o Bielejewie z 1397 roku dotyczy sporu o Oporowo pani Bielejewskiej nienazwanej z imienia z Tomisławem z Oporowa. Ród Bielejewskich to pierwsi znani właściciele tej miejscowości. Wzmianki o pani Bielejewskej pojawiały się jeszcze w latach 1398-1400. W kolejnych latach natrafiamy na innych członków rodu Bilejewskich: braci Janusza (1399-1400, 1404), Tomasza (1400, 1404, 1412) i Mikołaja (1398-1400, 1404, 1411) – prawdopodobnie synów p. Bielejewskiej. W kolejnych latach pojawiają się również Staszek Bielejewski (1415), Czerna Bielejewski (1411, 1418-1435), który w 1435 roku kupił od Tomasza z Nosalewa całe pobliskie Nosalewo. W II połowie XV wieku pojawiają się kolejni przedstawiciele tej rodziny: Jan Bielejewski (1459, 1466, 1470), jego żona Małgorzata (1470), Michał Bielejewski z żoną Małgorzatą (1462, 1472, 1479, 1481, 1482) oraz ich dzieci Wojciech, Anna, Brygida i Leonard (1472). W 1499 roku wieś Bielejewo zalegała z podatkami.

Zdjęcia zrobione z wiaduktu w Bielejewie, 30 maja 2002 r. Autor Piotr Stanisławski

W XVI wieku we wsi działała karczma oraz młyn o jednym kole. Jan Bobolecki w 1553 roku dał swym trzem braciom stryjecznym Wojciechowi, Melchiorowi i Dobrogostowi Bzowskim części w Bielejewie (nazwali się tak od posiadanego majątku w Bzowie). Wieś Bielejewo pozostawała w rękach Bielejewskich/ Bzowskich aż do II połowy XVI wieku, kiedy Wojciech Bzowski sprzedał Bielejewo Stanisławowi Ordzińskiemu z Ordzina, najpierw część w 1562 roku za kwotę 5.000 złotych, a później w 1564 roku drugą część, również za kwotę 5.000 złotych.

W 1576 roku Wojciech Górski kupił całą wieś Bielejewo od Macieja Ordzińskiego za kwotę 6.700 złotych, by już w 1585 roku sprzedać ją za kwotę 10.000 złotych Franciszkowi Bukowieckiemu. Bukowiecki zrezygnował ze wsi na rzecz swojego syna Mikołaja. Ten z kolei w 1603 roku na połowie Bielejewa odprawił posag w kwocie 1.200 złotych swojej drugiej żonie Barbarze. W 1618 roku trzy puste łany w Bielejewie sprzedał jako wyderkaf (umowa kupna dochodu z nieruchomości (renty, czynszu) z zastrzeżonym prawem odkupu przez pierwotnego właściciela).

Zdjęcia Andrzej Bednarski

Bukowieccy byli właścicielami Bielejewa do 1670 roku, kiedy to Stefan Bobrownicki nabył od Katarzyny Żychlińskiej oraz jej siostry Marianny Jaskóleckiej (z domu Bukowieckich) części Bielejewa, każdej z nich zapłacił po 8.500 złotych. Zaledwie trzy lata później, W 1673 roku Jerzy Ostaszewski herbu Ostoja kupił od Stefana Bobrownickiego Bielejewo za kwotę 16.150 złotych polskich. Ostaszewski zmarł bezpotomnie w 1687 roku, a cały jego majątek odziedziczyły jego bratanice: Jadwiga Kondradzka i Marcjanna Rutkowska. Jadwiga sprzedała swoją część siostrze w 1688 roku za kwotę 16.000 złotych. Marcjanna natomiast sprzedała wieś Bielejewo w 1712 roku Janowi Krzysztofowi Konarskiemu. Natomiast w 1737 roku Konarski sprzedał swoje dobra w postaci: Gnuszyna, Kikowa i Bielejewa za kwotę 140.000 złotych Rafałowi Bnińskiemu. Zaledwie rok później Bniński sprzedał Bielejewo Franciszkowi z Łagowca Szczanieckiemu za 60.000 złotych. Szczaniecki natomiast po dziesięciu latach sprzedał Bielejewo za 80.000 złotych wdowie po Łukaszu Kwileckim – Barbarze Lipskiej, która w 1757 roku sprzedała trzem swoim synom klucz wróblewski (Wróblewo, Głuchowo, Wierzchocin, część Pakawia i folwar Brzoski oraz folwar Śpibieda) za kwotę 320.000 złotych oraz Bielejewo za kwotę 80.000 złotych.

W 1759 roku nastąpiły działy braterskie wśród braci Kwileckich, na mocy których Franciszek Antoni otrzymał klucz wróblewski, Jan został właścicielem klucza kwileckiego, natomiast najmłodszemu Adamowi Klemensowi przypadł klucz ostroroski (Ostroróg, Dobrojewo, Binino, Kluczewo, Zapust, Wielonek, Bielejewo, Chojno, oraz folwark Śpibieda). Kwileccy byli właścicielami Bielejewa przez blisko kolejnych 200 lat, aż do wybuchu II wojny światowej.

Zdjęcia Andrzej Bednarski

Literatura:

1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, hasło Bielejewo.
2. Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. Tomasz Jurek, hasło Bielejewo.
3. PawełMordal, Inwentaryzacja krajoznawcza Miasta i Gminy Ostroróg, Ostroróg, 1990.
4. Teki Dworzaczka.

Fotografie:

1. „Gazeta Szamotulska”, 1924 nr 71; 1927 nr 126; 1928 nr 36; 1929 nr 40; 1930 nr 117; 1934 nr 117; 1937 nr 105.
2. Piotr Stanisławski.
3. Andrzej Bednarski.

Zdjęcie Andrzej Bednarski