W Wielkim Poście o najcenniejszym szamotulskim krzyżu

Powstanie tego wielkiego drewnianego gotyckiego krucyfiksu z szamotulskiej bazyliki kolegiackiej określa się na lata 1370-1390. Jego twórca nie jest znany, historycy sztuki podkreślają mistrzostwo artystyczne jego rzeźby. Głowa Chrystusa jest pochylona na prawe ramię, twarz otaczają długie loki. Rzeźbiarz mocno zaznaczył mięśnie i partie brzucha, opaska biodrowa załamuje się w ostrych fałdach i zasłania uda. W postaci Chrystusa widoczny jest wysiłek, związany ze  znoszonym cierpieniem. Krucyfiks umieszczony jest na belce tęczowej, czyli łączącej przeciwległe części łuku, który oddziela prezbiterium świątyni od nawy głównej. Jest to najstarszy element wyposażenia szamotulskiego kościoła, jeden z nielicznych tego typu zabytków w Polsce.

Zdjęcie na górze – Andrzej Bednarski, na dole: z lewej zdjęcie – Ireneusz Walerjańczyk, z prawej – drzeworyt Stanisława Zgaińskiego z lat 30. XX w.

Nieznana dotąd kompozycja Wacława z Szamotuł zabrzmi w jego rodzinnym mieście. 30 marca – w Wielki Piątek – wyjątkowy koncert w kościele Świętego Krzyża

Z twórczości Wacława z Szamotuł do naszych czasów zachowało się niewiele: 2 motety, 4 pieśni i 4 psalmy (utwory 4-głosowe) oraz 2 utwory jednogłosowe. Wiadomo jednak, że kompozytor skomponował dużo więcej, m.in. 8-głosową mszę. Do 2016 r. sądzono, że na zawsze przepadły też stworzone przez Wacława Lamentationes, do tego roku znane były bowiem tylko zachowane w bibliotekach w Ratyzbonie i Monachium karty z zapisem dwóch głosów. Odkrycie w Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej kolejnych fragmentów zapisu nutowego pozwoliło na zrekonstruowanie całości. Zadania tego podjął się znawca utworów muzyki dawnej – niemiecki muzykolog i muzyk prof. Marc Lewon. Zrekonstruowane fragmenty 4-głosowej kompozycji o odpowiednie fragmenty chorałowe uzupełniła dr Agnieszka Budzińska-Bennett, wybitna muzykolog, muzyk i wokalistka. Tekst utworu stanowią Lamentacje, inaczej Treny Jeremiasza, jedna z ksiąg Starego Testamentu.

Prawykonanie utworów przygotowane zostało specjalnie na krakowski festiwal muzyki dawnej Misteria Paschalia, odbywający się w ostatnich dniach Wielkiego Postu oraz w Wielkanoc. Wykonawcą będzie zespół wokalny Cracow Singers.

Katarzyną Freiwald, dyrektor zespołu Cracow Singers, pragnęła, aby dzieła Wacława mogły zabrzmieć także w jego rodzinnym mieście i w tym celu nawiązała kontakt z Szamotulskim Ośrodkiem Kultury oraz z biurem festiwalu. Dzięki tej współpracy do programu festiwalowego został dopisany jeden koncert wyjazdowy, który odbędzie się właśnie w Szamotułach. W programie koncertu znajdą się także inne utwory Wacława z Szamotuł oraz kompozytorów mu współczesnych. Oprócz zespołu Cracow Singers wystąpi – jako lutnista – autor rekonstrukcji Lamentacji Marc Lewon. Dyrygentem koncertu będzie Agnieszka Budzińska-Bennett.

Współcześnie często nadużywa się słowa „wydarzenie”. W tym wypadku jednak nie ma wątpliwości: 30 marca o godz. 19.30 w kościele Świętego Krzyża w Szamotułach będziemy mieli do czynienia z wydarzeniem muzycznym niebywałej rangi. Zapraszamy!

Zespół Cracow Singers,  https://www.cracowsingers.pl

Most porozumienia łatwo jest zburzyć, a zbudować  – bardzo trudno

Alex Dancyg urodził się krótko po wojnie w Polsce w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, która w 1957 r. zdecydowała się wyjechać do Izraela. Od ponad 20 lat współpracuje z Instytutem Yad Vashem, jest aktywnym uczestnikiem dialogu polsko-żydowskiego, autorem kilku przewodników po Polsce. Z wykształcenia historyk, ale od wielu lat w kibucu, czyli izraelskiej osadzie rolniczej, zajmuje się nawadnianiem pól. Mówi o sobie, że jest Żydem i jednocześnie Polakiem.

5 marca w Muzeum – Zamku Górków przed południem odbyło się jego spotkanie z młodzieżą kilku szkół ponadgimnazjalnych z Szamotuł i Wronek. Po południu Alex Dancyg rozmawiał z nauczycielami.

Alex Dancyg odpowiadał na pytania młodzieży. Dwa najistotniejsze wątki dotyczyły przebaczenia Niemcom dokonanej przez nich Zagłady Żydów oraz obecnego konfliktu wokół zmiany ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Alex Dancyg pokazywał, że Niemcy hitlerowskie stworzyły wyjątkowy w historii system, którego działaniu nikt w żaden sposób nie mógł się przeciwstawić i w którym z każdego człowieka można było zrobić potwora, nawet zabijającego swój własny naród jak członkowie Sonderkommando – więźniowie obozów koncentracyjnych, którzy obsługiwali krematoria. Każdy człowiek pragnie przetrwać i osądzanie go za to, co zrobił lub czego nie zrobił w tak strasznej, wyjątkowej na skalę historii i całkowicie niezależnej od niego sytuacji, nie ma sensu. Obecny konflikt wokół ustawy IPN pokazuje, zdaniem Alexa Dancyga, że ani jej twórcy – polscy politycy, ani przedstawiciele strony Izraela, którzy się jej przeciwstawiają, nie rozumieją, czym naprawdę była Zagłada.

Alex Dancyg szczerze powiedział, że jest zdruzgotany tym, co w relacjach polsko-żydowskich stało się w ostatnich tygodniach. Ktoś nagle zaprzepaścił ponad dwadzieścia lat jego pracy. Bo mosty porozumienia buduje się wolno i z wielkim trudem, a burzy się je tak łatwo i szybko.

Polecamy również relację ze spotkania  https://oko.press/zyd-nas-bedzie-uczyl-o-holocauscie-wolne-zarty-video-reportaz-oko-press-szamotul/

Odszedł red. Ryszard Podlewski

Ryszard Podlewski zmarł 2 marca 1918 r. w wieku 86 lat. Dużą popularność przyniósł mu program Gwóźdź w bucie (1987-1995) – telewizyjne felietony w poznańskiej telewizji o absurdach naszej rzeczywistości.

Zdjęcie – Ryszard Podlewski, Facebook

Urodził się we Wronkach w 1932 r., Uczęszczał do szamotulskiego liceum, maturę zdał w 1951 r. Był absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Poznańskim (UAM) oraz dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim. W Poznaniu współtworzył kabaret studencki „Żółtodzióbˮ, w którym również z powodzeniem występował jako aktor. Jako student debiutował fraszkami w poznańskiej prasie. Później swoje aforyzmy, fraszki i drobne utwory satyryczne zamieszczał w „Przekrojuˮ, „Szpilkachˮ i innych czasopismach satyrycznych. Jego aforyzmy ukazywały się w licznych antologiach. Opublikował je w kilku własnych tomach, również w wersjach polsko-niemieckich i polsko-angielskich. Oto kilka jego aforyzmów: „Plus to czasem jedynie efekt skrzyżowania dwóch minusówˮ, „Są pomniki ku pamięci i są ku przestrodzeˮ, „Najgorsze kiedy tak zwana klasa polityczna nie ma klasyˮ, „Kto bardziej wytrenuje umysł, ten wyżej sięgnie myśląˮ, „Po drodze zwanej karierą najgładziej toczy się zeroˮ. Był inicjatorem wielu akcji społecznych, m.in. ratowania w latach 80. poznańskiej Palmiarni.

Wielki sukces Zespołu Szkół nr 2 im. Stanisława Staszica w Szamotułach

1 marca 2018 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyło się podsumowanie programu Szkoła Dialogu 2017. Realizowany przez uczniów Zespołu Szkół nr 2 projekt „Śladami szamotulskich Żydów” zwyciężył w kategorii „Różnorodność działań”.

Zdjęcie http://www.zsnr2-szamotuly.pl/

Realizująca ten program Fundacja Forum Dialogu  od dwudziestu lat działa na rzecz zbliżenia pomiędzy Polakami i Żydami. Zespół Szkół nr 2 im. Stanisława Staszica w Szamotułach, dzięki działaniom w programie fundacji, otrzymał tytuł „Szkoły Dialogu”. W ubiegłorocznej edycji programu wzięło udział 40 szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z całej Polski. Nagrodami dla szkoły są projektor ledowy, warsztaty z ekspertem oraz zestaw książek, uczniowie otrzymali też nagrody indywidualne.

Autorkami projektu były dwie nauczycielki: Krystyna Warguła i Klaudia Tomaszak-Ślipka. Serdecznie gratulujemy!

Z projektem można zapoznać się na naszym portalu

http://regionszamotulski.pl/sladami-szamotulskich-zydow/

Polewka

Jarek Kałużyński kilka lat temu wykonał taki pastisz znanej pracy Andy’ego Warhola. Warhol pokazał, że przedmiotem sztuki w czasach kultury masowej i konsumpcjonizmu może być puszka najsłynniejszej zupy. Jarek Kałużyński, bawiąc się formą stworzoną przez Warhola, do najlepszych zup zaliczył „polewkę szamotulską z pyrami”.

Pewnie wielu z nas pamięta, jaką polewkę można było zjeść kiedyś w szamotulskiej „Marynie”. Była pyszna!

Dawniej wielkopolskie gospodynie gotowały polewkę w czasie Wielkiego Postu lub jako postne danie w piątek. Przypominamy przepis:

Składniki: 1.5 l maślanki, 1 szklanka śmietany lub  zsiadłego mleka, 3 łyżki mąki, 4 duże ziemniaki, sól.
Wykonanie: Maślankę mieszamy i zagotowujemy. Do wrzącej maślanki ostrożnie wlewamy roztrzepaną z mąką śmietanę. Jeszcze raz zagotowujemy, solimy. Ziemniaki gotujemy w mundurkach, obieramy ze skóry, kroimy w plasterki i dodajemy do zupy.
Wariacje: Niektórzy ziemniaki podsmażają lub duszą (krychane pyry). Można dodać podsmażoną na brązowo cebulę lub biały ser.

Czytelniczka przysłała nam jeszcze inną wersję polewki: Zagotowujemy ok. 0,5 l. wody, dodajemy pół kubeczka zimnej wody z roztrzepana mąką. Gdy się trochę zagęści, zdejmjemy z płyty i dolewamy maślankę lub kwaśne mleko i znowu podgotowujemy. Zestawiamy z płyty i dodajemy śmietanę do smaku.

Smacznego!

Czy pójdą w ślady Maksymiliana Ciężkiego? Łamacze szyfrów

Krzysztof Łączkowski, Mikołaj Popowski i Arkadiusz Wargacki, uczniowie szamotulskiego gimnazjum w Zespole Szkół nr 1 im. ks. Piotra Skargi, zwyciężyli w kategorii do lat 14 w Ogólnopolskiej Grze Kryptologicznej „Łamacze Szyfrówˮ na poziomie zaawansowanym. Wśród wszystkich, często doświadczonych drużyn składających się z osób dorosłych, zajęli 10. miejsce. W czasie gry zapoznawali się z wykładami wyjaśniającymi różne metody szyfrowania i łamania szyfrów, a następnie rozwiązywali zagadki. Cała gra trwała ponad dwa tygodnie, w sześciu turach rozwiązywano po trzy zagadki. Do ogólnego wyniku liczył się czas. Uczestnicy gry zapoznali się m.in. z szyfrem paskowym,  Viegenere’a, szablonowym i Playfaira. Była to wciągająca rywalizacja, a zarazem nauka historii i logicznego myślenia.

Więcej o grze  http://lamaczeszyfrow.pl/