22. Noc Sztuki

W nocy z 24 na 25 listopada w szamotulskim kinie Halszka odbyła się kolejna Noc Sztuki: Ogólnopolski Turniej Sztuki Ożywiania Słowa o Laur Rodu Górków. Wykonawcy byli oceniani 3 różnych kategoriach: poezja śpiewana, recytacja oraz teatr jednego aktora. W Turnieju wzięło udział 30 uczestników z różnych miejscowości, między innymi z Poznania, Trzcianki, Szczecina, Łodzi, Wrocławia i Szamotuł.

W plebiscycie publiczności zwyciężyła najmłodsza uczestniczka – Julianna Sroka-Kierończyk, która wystąpiła w dwóch kategoriach: poezji śpiewanej (duet z Zuzanną Strzelczyk zdobył w tej kategorii wyróżnienie) oraz w kategorii recytatorów. Warto dodać, że 10 dni wcześniej Julianna zdobyła jedną z dwóch równorzędnych nagród w 12. Zaduszkach Poetyckich, również organizowanych przez Szamotulski Ośrodek Kultury.

Poziom konkursu był wysoki, nagrodę główną przyznano Marcie Kusak z Gostynia.

Zdjęcia SzOK

Filmy odpowiedzialne

23 listopada w szamotulskim kinie Halszka po raz pierwszy odbył  się Festiwal Filmów Odpowiedzialnych „17 celów”. Tytułowe cele to wskazany przez Organizację Narodów Zjednoczonych program działań dla naprawy świata – człowieka i świata, w którym żyje. Chodzi tu między innymi o likwidację ubóstwa, dostęp do edukacji i ochrony zdrowia, równouprawnienie płci, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i zanieczyszczeniu środowiska.

Festiwal miał formę prezentacji wybranych kilkunastu krótkich filmów dokumentalnych z ostatnich lat, poświęconych wspomnianym zagadnieniom, często ujmujących je w sposób nietypowy i zaskakujący. Prezentacji towarzyszyło krótkie omówienie poszczególnych filmów, a na koniec wybrane informacje utrwalono w formie quizu. Uczestnikami szamotulskiego festiwalu byli uczniowie 3 szkół średnich wraz z nauczycielami.

Szamotulskie drzwi

To są chyba ulubione nasze drzwi w Szamotułach. Dokąd prowadzą? Można to z nich wyczytać! Umieszczone tu witraże zaprojektował i wykonał jest Leonard Brzeziński, zmarły w tym roku szamotulski artysta. Leonard Brzeziński był także znawcą kultury regionu. Znalazło to odzwierciedlenie w zaprojektowanych i wykonanych przez niego witrażach z widocznych tu drzwi. W górnej części mamy witraż z 4 postaciami w strojach szamotulskich; jest to trzyosobowa kapela ludowa z typowym dla regionu instrumentarium (skrzypce, klarnet i maryna) oraz kobieta w stroju panieńskim (być może to towarzysząca im śpiewaczka ludowa). Obok umieszczono najpopularniejsze motywy szamotulskiego haftu, utrwalone przez Stanisława Zgaińskiego. Motywy kwiatowe i 3 instrumenty z kapeli ludowej pojawiają się także na pionowych witrażach. Już wiadomo? To drzwi do świata muzyki, czyli wejściowe drzwi szamotulskiej szkoły muzycznej (Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Wacława z Szamotuł). Więcej szamotulskich „Drzwi z duszą” można znaleźć na portalu http://regionszamotulski.pl/szamotulskie-drzwi/ (zdjęcia Tomasza Ławniczaka). Te sfotografowała Marta Szymankiewicz.

Urząd Poczty Polskiej w Szamotułach, 1930 r.

Naczelnikiem szamotulskiej poczty od grudnia 1928 r. był Wiktor Górczyński, który tę funkcję sprawował do przejścia na emeryturę w 2. połowie lat 30. Zdjęcie wykonał jego syn Stefan, obecnie właścicielką fotografii jest Iwona Górczyńska-Hapko (córka Stefana). Serię skanów fotografii otrzymaliśmy dzięki uprzejmości Piotra Pojaska z Muzeum Ziemi Wronieckiej.

Fundacja Varietae dba o zachowanie tradycyjnej kultury!

Interesujący projekt „Maryna, haft szamotulski i baśnie – nasze dziedzictwo kulturowe” zrealizowała w ostatnim miesiącu Fundacja Varietae. Zapraszamy do obejrzenia filmu z jednego ze spotkań, które dotyczyło szamotulskiej maryny.

Inne ze spotkań dla rodzin z dziećmi poświęcione było Wacławowi z Szamotuł i baśniom (wspólnie zaśpiewaliśmy nawet fragment „Już się zmierzcha”). Odbył się także cykl warsztatów rękodzieła, których uczestnicy wykonywali motywy tradycyjnego haftu (na szydełku i igłą) albo motywami tymi w formie pieczątek zdobili koszulki i talerze. Powstały ciekawe prace, w dodatku inspirowane naszą kulturą ludową. To lubimy!

Szamotulskie obchody 100-lecia Odzyskania Niepodległości

Główne obchody 11 listopada rozpoczęła uroczysta msza św. w bazylice kolegiackiej. Następnie odbył się apel pod tablicą rozstrzelanych na Rynku. Po południu park Zamkowy stał się miejscem pikniku historycznego, inscenizacji bitwy z czasów 2. wojny oraz pokazu sprzętu wojskowego.

Wieczorem w bazylice odbyła się Muzyczna Gala Niepodległości ze wspólnym śpiewaniem pieśni legionowych i powstańczych, którą poprowadził Tomasz Zagórski. Wystąpili: Marzena Frankowska, Damian Żebrowski, Bartosz Gorzkowski, Jan Galasiński, Robert Iwankiewicz, Tomasz Zagórski – śpiewacy, Mateusz Makuch, Jacek Kortus, Marta Rutkowska, Jakub Domański, Mikołaj Cieślak – muzycy; zespół ARTRIO, Zespół Folklorystyczny SZAMOTUŁY, Zespół Trębaczy Myśliwskich Zespołu Szkół Leśnych w Goraju.

Zdjęcia Marta Szymankiewicz. Więcej zdjęć  http://regionszamotulski.pl/100-lecie-niepodleglosci-w-szamotulach/.

Trochę o historii cmentarza w Szamotułach

Cmentarz w dzisiejszym miejscu powstał w 1831 r. Warto wiedzieć, że w przeszłości – prawdopodobnie w części cmentarza położonej bliżej więzienia – stał nieduży kościół św. Mikołaja. Pierwsza wzmianka o tym kościele pochodzi z 1521 r., rozebrano go w połowie XVIII w. Bramę cmentarną zbudowano w połowie XIX w., niewielką dzwonnicę w końcu XIX w., a kaplicę cmentarną wzniesiono w 1923 r. Cmentarz kilkakrotnie był poszerzany, na początku lat 90. XX w. włączono część położoną bliżej więzienia, a kilkanaście lat temu wytyczono nową część po przeciwnej stronie ul. Targowej, którą poświęcono w 2012 r.

Na cmentarzu znajduje się kilkanaście dużych grobowców. Najbardziej okazały należy do rodziny Kościelskich (neoklasycystyczny, powstał w k. XIX w.). Architektonicznie ciekawy jest usytuowany po przeciwnej stronie głównej alejki grobowiec Miękwiczów, z portalem i dwiema stiukowymi kolumnami. Ważnymi miejscami cmentarza są: kwatera powstańców i żołnierzy (z grobem Maksymiliana Ciężkiego), zbiorowa mogiła jedenastu Polaków rozstrzelanych 13.12.1939 r. przy ul. Franciszkańskiej oraz groby szamotulskich proboszczów w alejce od bramy głównej.

Dla każdego z nas najważniejsze są groby bliskich. Są też groby osób istotnych dla wspólnoty lokalnej: burmistrza Konstantego Scholla, właściciela drukarni Józefa Kawalera, osób związanych z kultywowaniem folkloru: braci Orlików, Janiny Foltynowej, Stanisławy Koputowej i Władysława Frąckowiaka, regionalistów Józefa Preussa, Tadeusza Baka i Romualda Krygiera, zmarłego w tym roku artysty Leonarda Brzezińskiego, księży: Wincentego Taszarskiego, Tertuliana Wilczewskiego, Walentego Kryzana, Bolesława Kaźmierskiego, Franciszka Foreckiego, Albina Jakubczaka, Franciszka Nowackiego. Spoczywają tam zasłużeni nauczyciele i lekarze, trudno wymienić wszystkich…

Zdjęcia Wojciech Andrzejewski, Andrzej Bednarski i Jan Kulczak

Kwatera powstańców i żołnierzy na cmentarzu w Szamotułach

O powstaniu kwatery powstańców i żołnierzy władze Szamotuł zadecydowały na początku lat 20 ubiegłego wieku. Obok siebie pochowano tam kilkudziesięciu powstańców wielkopolskich z Szamotuł, ponad 30 żołnierzy 1. wojny i kilka ofiar 2. wojny. Wspólne miejsce spoczynku połączyło żołnierzy walczących w 1. wojnie po różnych stronach: jeńców wojennych z armii rosyjskiej i żołnierzy z armii niemieckiej, którzy zmarli w szamotulskim lazarecie wojskowym, który mieścił się przy ul. Lipowej (budynek Domu Dziecka).

Pierwsza publikowana tu fotografia pochodzi właśnie z lat 20. Ta część cmentarza wyglądała inaczej niż dziś (stare krzyże w głębi), nie było też obelisku z napisem „Poległym na polu chwały cześć”, który ustawiono w latach 50. Nagrobki żołnierzy wyglądają jednak dziś jak na tym zdjęciu, z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości zostały bowiem starannie wyczyszczone. 31 października odbył się tam uroczysty apel poległych.

Fotografię archiwalną przesłał Ireneusz Walerjańczyk. Zdjęcie współczesne wykonała Marta Szymankiewicz

Paweł Bączkowski i jego countrowa wersja O, mój rozmarynie

30 października odbyła się premiera teledysku, zrealizowanego w części etnograficznej Muzeum – Zamku Górków, na cmentarzu w Szamotułach oraz w Baborówku. Jak podkreśla artysta, jego zamiarem było uczczenie 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.

Zapraszamy do obejrzenia!