Michał Dachtera

Zapust – najmłodsza wieś w Gminie Ostroróg

Wieś Zapust dość późno pojawia się w źródłach historycznych, bo dopiero pod koniec XVI wieku. Dla porównania pierwsze wzmianki o Bininie, Bobulczynie, Bielejewie, Dobrojewie, Oporowie, Rudkach, Szczepankowie i Wielonku pochodzą z lat 1391-1408, a o Kluczewie z 1465 roku.

Niestety, nie znamy zbyt wielu kart z historii Zapustu. Wiadomo na pewno, że w 1718 roku właścicielem Zapustu był kasztelan kaliski Maciej Malechowski, który w tym samym roku sprzedał go Sapiehom. Z kolei od 1737 r. do 1939 r. Zapust był własnością rodu Kwileckich.

Pod koniec XVIII wieku we wsi stało 6 domów i mieszkało w niej 50 osób. Natomiast w folwarku Zapust był jeden dom i 31 osób.

W 1893 r. Edmund Callier tak opisał Zapust:

„Zapust wioska. W niej folwarcznego budynku nic ma tylko ratajska stodoła folwarkowa stara o jednej bojewicy, wrota dwoiste proste o jednej kunie żelaznej, poszycie miejscami poprawy potrzebuje. Tamże owczarnia w słupy dylowana, kilka ich ugniło, drzwi u niej na sypanie na zawiasach, poszycie na niej dobre. Rataj ma chałupę ze stodółką dobrą. Item owczarz ma chałupę ze stodółką. Chałupnik ma chałupę dobrą. Tamyże rataj ma wołów pańskich osiem, krowę pańską i świnię, ma pługi dwa, radła dwa, wóz ze wszystkiem trzema z wiciami żelaznemi.

Owce w Zapuście. Owiec maciórek sto dwadzieścia jedna, owieczek latosich dwadzieścia siedem, baranów z młodymi siedem, skopów dwuletnich trzynaście, skopów latosich dwadzieścia sześć, skopów trzyletnich trzynaście.

Osiadłość w Zapuście. Rataj ma swoich wołów dwa, świni dwoje, owiec trzydzieści. Owczarz Wojciech nie poddany ma koni dwa, krów trzy, owiec sześćdziesiąt, świnię jednę.”

Tak jak pisał Callier, we wsi nie ma obiektów historycznych. Na uwagę zasługują natomiast dwie kapliczki, zapewne postawione w 1945 r. Jedna znajduje się pod lasem przy drogach do Otorowa i Koźla. Druga natomiast w centrum wsi. Warto zobaczyć również współczesną kapliczkę Św. Huberta znajdującą się w lesie przy tzw. „siedmiu dębach”. Przy drogach do Wielonka, Koźla i Otorowa znajdują się dwie grupy około 20 metrowych modrzewi.

Literatura:

1. „Gazeta Szamotulska” 1926 nr 105, 1927 nr 12, 73; 1932 nr 42, 88; 1933 nr 10, 42; 1934 nr 125, 132, 136; 1938 nr33.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom 14.
3. Edmund Callier, Ostroróg: monografia w głównych zarysach, Poznań 1891.
4. Paweł Mordal, Inwentaryzacja krajoznawcza miasta i gminy Ostroróg, Ostroróg 1990.

Zapust i jego mieszkańcy na dawnych fotografiach

Zapust nr 5 – Stanisław Kucharczyk i jego wnuki. Zdjęcia przesłała Elwira Kuźniak

Zapust nr 6 – zdjęcia przesłała Agata Bober. Ostatnie zdjęcie (1995 r.) – ze zbiorów Aleksandry Papis

Zapust i okolice – zdjęcia współczesne Andrzeja Benarskiego