Piekarz Nikodem Lipoński i kamienica przy ulicy Poznańskiej 21
Piekarz Nikodem Lipoński i kamienica przy ulicy Poznańskiej 21 W Szamotułach mieszkało wiele pokoleń Lipońskich, najstarsze zachowane zapisy związane z tą rodziną pochodzą z 1. połowy XVIII w. Dwa stojące do dziś domy, jeden przy Rynku (obecnie nr 50), a drugi przy ul. Poznańskiej (obecnie nr 21) zbudował mistrz piekarski Nikodem Lipoński. Jego syn był ostatnim Lipońskim z Szamotuł. [...]
Gdzie jest pochowany Łukasz III Górka?
Gdzie jest pochowany Łukasz III Górka (ok. 1533-1573)? Mauzoleum Górków w Kórniku Próba pochowania Łukasza III Górki w katedrze poznańskiej zakończyła się skandalem, a jego brat, Andrzej II, chciał nawet sprowadzić armatę, aby wysadzić drzwi zamkniętej świątyni. W końcu trzej bracia Górkowie: Łukasz III, Andrzej II i Stanisław spoczęli w kościele w Kórniku. To miejsce warto odwiedzić! [...]
Upamiętnienie cmentarza żydowskiego w Szamotułach
Upamiętnienie cmentarza żydowskiego w Szamotułach Żyli tym miastem... Najstarsze zachowane informacje o Żydach z Szamotuł pochodzą z początku XV w., w II połowie XVI w. istniała już ulica Żydowska (później Szeroka, obecnie Braci Czeskich), co świadczy o sporej grupie mieszkańców wyznania mojżeszowego. Nie wiadomo, gdzie znajdowało się pierwsze miejsce pochówku tej grupy szamotulan. Cmentarz na rogu dzisiejszych [...]
O kilku domach na wschodniej pierzei szamotulskiego Rynku opowiada Władysław Paszke
Władysław Paszke - z listu do redakcji Kilka domów na wschodniej pierzei szamotulskiego Rynku - wspomnienie sprzed II wojny światowej Do kogo przed wojną należały domy na wschodniej pierzei szamotulskiego Rynku? W zakładach istniejących na podwórzach dwóch z nich wytwarzano produkty, które ówcześni szamotulanie jadali na piątkowe – postne – obiady. Mieściła się też restauracja, w czasie okupacji [...]
Koronacja obrazu Matki Bożej Pocieszenia „Szamotuł Pani” w zapiskach prymasa Stefana Wyszyńskiego
Koronacja obrazu Matki Bożej Pocieszenia „Szamotuł Pani” w zapiskach ks. prymasa Stefana Wyszyńskiego O tym, że w dzienniku ks. prymasa kardynała Stefana Wyszyńskiego znalazły się uwagi o wizycie w Szamotułach na uroczystościach koronacji obrazu Matki Bożej Pocieszenia, wspomniał w czasie tegorocznych uroczystości odpustowych ks. prymas Wojciech Polak. Udało mi się dotrzeć do tekstu znajdującego się w Archiwum Archidiecezjalnym [...]
Ludzie Kościoła katolickiego w świetle zapisów w szamotulskich księgach parafialnych z lat 1602-1815
Ludzie Kościoła katolickiego w świetle zapisów w szamotulskich księgach parafialnych z lat 1602-1815 Prezentujemy kolejne opracowanie powstałe na podstawie materiałów archiwalnych. Tym razem jest to zestawienie osób posługujących oraz pracujących na rzecz Kościoła w Szamotułach, zarówno osób duchownych, jak i świeckich. Zawiera ono wykaz ustalonych, w miarę możliwości i stanu zachowania źródeł, księży, zakonników, kościelnych, dzwonników [...]
Wspomnienia Ermy Lewinsohn – córki szamotulskiego piekarza
Wspomnienia Ermy Lewinsohn Dlatego opuściliśmy Szamotuły... Erma Lewinsohn przyszła na świat 16 lutego 1908 r. w Szamotułach. Była córką urodzonego w Żabikowie Michaelisa (Michała) Lewinsohna i pochodzącej z Buku Johanny. Jej ojciec na przełomie XIX i XX w. miał w Szamotułach dom i piekarnię przy ul. Wronieckiej (dziś nr 20, [...]
Spółdzielnia Pracowniczych Domków Jednorodzinnych w Szamotułach
Udany eksperyment budowlany czasów Gomułki Spółdzielnia Pracowniczych Domków Jednorodzinnych w Szamotułach W Szamotułach od końca wojny do 1957 roku nowych mieszkań powstawało bardzo niewiele. Szamotulanie mieszkali w istniejącej „substancji mieszkaniowej”, w domach, których byli właścicielami od przedwojnia. Na ulicy Nowowiejskiej (później Nowowiejskiego) kończyło się miasto. Dalej – w kierunku Obornik, Mutowa i Zamku – znajdowały się warsztaty, [...]
Wspomnienia Georga Hollaendra – Żyda z Szamotuł
Wspomnienia Georga Hollaendra - Żyda z Szamotuł Publikujemy obszerne fragmenty wspomnień Georga Hollaendra (1894-1979), zawarte w publikacji Wspomnienia rodzinne (Georg Hollaender, Renée Hollaender, Erika Maurer), udostępnionej w języku angielskim przez Muzeum Holokaustu w Stanach Zjednoczonych. Urodzony w Szamotułach Georg Hollaender przedstawia w nich czasy dzieciństwa i młodości w Szamotułach oraz przeżycia na froncie zachodnim w czasie I [...]
Księgi zgonów parafii szamotulskiej – wybrane zapisy z lat 1679-1815, część II
Księgi zgonów parafii szamotulskiej – wybrane zapisy z lat 1679-1815 część II Prezentujemy kolejne opracowanie dotyczące historii Szamotuł, oparte tym razem nie na materiałach przetworzonych na potrzeby internetowych programów genealogicznych, lecz na dokumentach archiwalnych. Opracowanie zawiera w sumie niewielki zbiór subiektywnie wybranych zapisów z ksiąg zgonów parafii kolegiackiej w Szamotułach z lat 1679-1815; w zachowanych dokumentach znajduje [...]
Władze Szamotuł, urzędnicy i pracownicy miasta w księgach parafialnych z lat 1602-1815
Henryk Krzyżan i Wojciech Musiał Władze miasta Szamotuły (burmistrzowie, wójtowie, rajcy, ławnicy) i inni urzędnicy oraz osoby pracujące na rzecz miasta w świetle zapisów w szamotulskich księgach parafialnych z lat 1602-1815 Podstawa opracowania: - Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu - księgi parafii szamotulskiej, sygn. AAP/PM 292/-/6, AAP/PM 292/-/3, AAP/PM 292/-/1 chrzty: 1602-1620, 1624-1636, 1642-1643, 1663-1671, 1673-1817 małżeństwa: [...]
Księgi zgonów parafii szamotulskiej − wybrane zapisy z lat 1679-1817, część I
Księgi zgonów parafii szamotulskiej − wybrane zapisy z lat 1679-1817 W Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu przechowywane są księgi zgonów parafii szamotulskiej z lat 1679-1686, 1688 oraz 1696-1817. Znajduje się w nich blisko 9 tysięcy (8946) wpisów. Oznacza to, że w tym okresie zmarło około 8900 mieszkańców Szamotuł i okolic. Wyjątkowo w księgach odnotowywane są informacje o śmierci [...]
Ks. Bolesław Kaźmierski w pierwszych miesiącach II wojny światowej
Ks. Bolesław Kaźmierski w pierwszych miesiącach II wojny światowej Nie poddajmy się rozpaczy! Ks. Bolesław Kaźmierski był szamotulskim proboszczem od 1 maja 1913 r. do 18 kwietnia 1945 r., czyli do dnia śmierci. Działał w wielu dziedzinach: był duszpasterzem, za którego czasów powstało wiele stowarzyszeń katolickich, sprawnym administratorem parafii, który przeprowadził wiele inwestycji, społecznikiem, dbającym o kulturę i oświatę, [...]
Fabryka powozów i wozów Michała Dorny
Szamotuły w okresie międzywojennym Fabryka powozów i wozów Michała Dorny Mój dziadek Michał Musiał (1897-1976) w 1921 r. rozpoczął naukę zawodu kowala w Szamotułach, w warsztacie produkującym powozy. Mieścił się on przy ul. Dworcowej 11 (obecnie to tył zabudowań UMiG, Starostwa i sklepu Komfort) i należał on do kołodzieja Michała Dorny. Nauka zawodu, a potem praca mojego dziadka [...]
Projekt rozbudowy Szamotuł z 1933 r.
Projekt rozbudowy Szamotuł z 1933 r. „Wielkie Szamotuły” W 1933 r. „Gazeta Szamotulska” opublikowała cykl artykułów poświęconych projektowi rozbudowy Szamotuł (nr 88-92), zatytułowany Szamotuły w przyszłości. Artykuły połączyliśmy w jednym tekście i zamieszczamy z niewielkimi zmianami (skrócono głównie artykuł z numeru 88 − prezentujący rozbudowę miasta w okresie po odzyskaniu niepodległości). Jak zatem 90 lat temu wyobrażano [...]